Aktywny rodzic: już można składać wnioski

Wnioski można było składać już od północy. Do południa ZUS otrzymał ich ponad 75 tysięcy. Szacuje się, że program "Aktywny rodzic" obejmie ponad 570 tys. dzieci w wieku od 1 do 3 roku życia. Gdy dziecko nie chodzi do przedszkola czy żłobka, pracujący opiekunowie skorzystają ze świadczenia "aktywni rodzice w pracy". Jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, to przysługuje na nie świadczenie "aktywnie w żłobku", które zastępuje dotychczasowe dofinansowanie żłobkowe z ZUS. Trzeci rodzaj wsparcia to świadczenie "aktywnie w domu", które zastąpi rodzinny kapitał opiekuńczy i obejmie także pierwsze dziecko.

Aktywni rodzice w pracy

O świadczenie "aktywni rodzice w pracy" mogą wystąpić tylko rodzice i opiekunowie, którzy są aktywni zawodowo. Obejmuje dzieci od 12 do 35 miesiąca życia, które nie chodzą do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i nie są pod opieką dziennego opiekuna. Świadczenie wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł, jeżeli maluch ma orzeczenie o niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami.

Pojęcie aktywności zawodowej jest tu dość szerokie. To przede wszystkim każda praca, która wiąże się z odprowadzaniem składek na ubezpieczenia społeczne, czyli zatrudnienie na umowę o pracę, zlecenie czy prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Za aktywność zawodową ZUS uzna również bycie rolnikiem z ubezpieczeniem w KRUS, pracę w służbach mundurowych, czy pobieranie stypendium doktoranckiego. Warunek aktywności spełniają też rodzice, którzy w trakcie zatrudnienia pobierają np. zasiłek macierzyński lub chorobowy.

Kluczowy jest przychód rodziców, od którego opłacają składki na ubezpieczenia społeczne. Prawo do "aktywni rodzice w pracy" uzyskają opiekunowie, których łączny przychód wynosi w miesiącu przynajmniej tyle, co wynagrodzenie minimalne (obecnie to 4300 zł brutto). Dodatkowo każdy z rodziców osobno musi mieć przychód w wysokości co najmniej połowy wynagrodzenia minimalnego. Wyjątkiem są przedsiębiorcy na ulgach składkowych (ulga na start, składki preferencyjne, mały ZUS) - im wystarczy 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. ZUS będzie sprawdzał wysokość przychodu w każdym miesiącu, na podstawie dokumentów rozliczeniowych od pracodawców.

Aktywnie w żłobku

Na dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego lub są pod opieką dziennego opiekuna, przysługuje świadczenie "aktywnie w żłobku". To wsparcie zastępuje dotychczasowe dofinansowanie żłobkowe z ZUS. Stare "żłobkowe" wynosi do 400 zł miesięcznie, a nowe świadczenie pokrywa koszty czesnego do 1500 zł na miesiąc. W przypadku dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności kwota dofinansowania wynosi nawet 1900 zł. Świadczenie nie pokrywa kosztów wyżywienia.

"Aktywnie w żłobku" można pobierać do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata. Nie ma natomiast wieku początkowego, ważne tylko, by dziecko uczęszczało do placówki opieki. Rodzice, którzy teraz mają dzieci w placówkach opieki, mogą wystąpić o "aktywnie w żłobku" do końca grudnia. Wtedy ZUS przyzna je z wyrównaniem od października. Ale nie warto zwlekać. Lepiej złożyć wniosek o nowe świadczenie już w październiku, żeby szybciej uruchomić wypłatę wyższego dofinansowania.

Aktywnie w domu

Trzecie świadczenie to "aktywnie w domu". Przysługuje na każde dziecko w rodzinie, w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Zastępuje dotychczasowy rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO). Wynosi po 500 zł miesięcznie. Łączna kwota do wykorzystania na jedno dziecko to 12 tys. złotych - w ten limit wlicza się zarówno "aktywnie w domu", jak i pobrane dotychczas RKO. Opiekun, który ma przyznane RKO, może je dalej pobierać albo zamienić na inne świadczenie z programu "Aktywny rodzic".

Jedno dziecko = jedno świadczenie w miesiącu

W danym miesiącu na dziecko można pobierać tylko jeden rodzaj świadczenia z tej listy: aktywni rodzice w pracy, aktywnie w żłobku, aktywnie w domu, dofinansowanie żłobkowe albo rodzinny kapitał opiekuńczy. Można jednak zastąpić jeden rodzaj wsparcia drugim, na przykład gdy zmieni się sytuacja zawodowa wnioskodawcy.

Jak złożyć wniosek?

Wnioski o świadczenia są tylko elektroniczne. Można je składać od 1 października przez: Platformę Usług Elektronicznych ZUS (eZUS), aplikację mobilną mZUS, portal Emp@tia lub banki, które udostępnią taką usługę. Szczegóły swoich wniosków będzie można sprawdzić w PUE ZUS oraz w aplikacji mZUS.

Wypłaty

ZUS planuje pierwsze wypłaty na przełomie listopada i grudnia. Termin wynika z tego, że weryfikacja danych rodziców nastąpi między innymi na podstawie dokumentów rozliczeniowych od ich pracodawców. A dokumenty za październik pracodawcy przekazują do 20 listopada.

Świadczenia "aktywni rodzice w pracy" i "aktywnie w domu" ZUS będzie wypłacał na rachunki uprawnionych rodziców. Inaczej jest z "aktywnie w żłobku". Tu wypłaty trafią na konta podmiotów prowadzących placówki opieki, a one rozliczą się z rodzicami. To mechanizm znany opiekunom dzieci z dotychczasowego dofinansowania żłobkowego z ZUS.